Tổ chức Động vật Châu Á vừa cứu hộ voi Khăm Phanh, một cá thể voi 46 tuổi, về với Trung tâm Bảo tồn Voi Đăk Lăk để sống cùng đồng loại trong rừng xanh.
“Khăm” nghĩa là quý giá, “Phanh” nghĩa là mạnh mẽ. Khăm Phanh được sinh ra trong môi trường nuôi nhốt ở huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk, phục vụ cho một gia đình làm nông.
Như nhiều cá thể voi đã từng bị tách khỏi tự nhiên hoặc sinh ra trong môi trường nuôi nhốt, Khăm Phanh đã trải qua huấn luyện khắc nghiệt về thể chất và tinh thần để voi học cách phục tùng mệnh lệnh của con người.
Phần lớn thời gian trước đây, Khăm Phanh làm việc giúp chủ, voi kéo gỗ và chở đồ dù mưa hay nắng.
Chúng tôi không rõ chuyện gì đã xảy ra với mẹ của Khăm Phanh. Chúng tôi chỉ có thể phỏng đoán và hy vọng rằng Khăm Phanh ít nhất đã từng được sống cùng mẹ. Dù chỉ là được ở bên mẹ khi voi mẹ làm việc trước khi voi mẹ mất hoặc bị bán đi. Tuy không có nhiều thông tin về mẹ của Khăm Phanh nhưng chúng tôi biết rằng Khăm Phanh đã dành phần lớn thời gian sống một mình, và rất có thể, cá thể voi này đã chưa bao giờ được tương tác gần với các bạn voi khác.
Nếu như voi được sử dụng trong du lịch cưỡi voi phải chở khách, đứng yên cho khách tắm hoặc bị buộc phải tạo dáng với du khách, thì voi làm việc trong ngành khai thác gỗ cũng có một cuộc sống cực nhọc. Các nhu cầu cơ bản của voi thường không được đáp ứng đầy đủ có thể vì chủ voi không biết cách hoặc chủ voi muốn chăm sóc tốt nhưng chưa được tiếp cận với kiến thức và tập huấn phù hợp.
Voi “làm việc” thường bị suy dinh dưỡng, thiếu nước vì phải làm việc cả ngày dưới nắng. Khi không làm việc, voi thường bị xích hoặc bị buộc, voi thường phải đứng hoặc nằm một chỗ.
Cuộc sống cực khổ và thiếu phong phú này có thể tác động tiêu cực về mặt tinh thần và thể chất của voi, loài động vật có cảm xúc, tri giác, có bản chất hoang dã và là loài có lối sống xã hội. Việc voi không có cơ hội thể hiện hành vi tự nhiên của loài có thể khiến chúng chịu nhiều đau khổ.
Phòng Phúc lợi động vật, Tổ chức động vật Châu Á đã làm việc với cộng đồng địa phương và thuyết phục họ đồng ý đưa voi đến các địa điểm tốt hơn cho voi mà Tổ chức đang hỗ trợ.
Cùng các đơn vị và cá nhân khác, Tổ chức Động vật Châu Á đã có thể thuyết phục chủ voi Khăm Phanh đồng ý đưa voi đến Trung tâm Bảo tồn Voi Đăk Lăk.
Chúng tôi đã và đang phối hợp với Trung tâm Bảo tồn Voi Đăk Lăkđể tập huấn, tư vấn chuyên môn và cung cấp nguồn lực để voi được chăm sóc tốt nhất có thể.
Khi Khăm Phanh đến Trung tâm Bảo tồn Voi, Khăm Phanh có thể tự do đi lại và bắt đầu thể hiện các hành vi tự nhiên lần đầu tiên trong đời.
Ông Dave Neale, Giám đốc Phúc lợi động vật, Tổ chức Động vật Châu Á cho biết: “Khăm Phanh sẽ được đi lại tự do, tận hưởng cây cỏ tươi tốt, tiếp cận với nước sạch và được khám phá trên diện tích rộng lớn. Quan trọng hơn cả, Khăm Phanh sẽ có tự do lựa chọn: đi đâu, làm gì, chơi với ai. Khăm Phanh sẽ không còn là một công cụ, một đồ vật hay một thứ nữa. Khăm Phanh cuối cùng cũng được tự do là voi.”
Vì Khăm Phanh đã sống trong môi trường nuôi nhốt từ khi sinh ra cho đến nay, Khăm Phanh sẽ cần sự hỗ trợ và chăm sóc của nài voi (người chăm sóc voi) khi Khăm Phanh chuyển đến Trung tâm Bảo tồn voi. Nài voi sẽ nhẹ nhàng hướng dẫn Khăm Phanh về môi trường mới. Chúng tôi hy vọng Khăm Phanh sẽ sớm ổn định và chúng tôi có thể bắt đầu ghép Khăm Phanh với các bạn voi đã được cứu hộ khác.
Khăm Phanh và H’Pló (được Tổ chức Động vật Châu Á cứu hộ vào năm 2020) từng sống cùng rừng nên có thể cả hai sẽ biết mùi nhau và trước đó đã từng giao tiếp theo cách nào đó.
Cả Khăm Phanh và H’Pló đều có tính tình nhẹ nhàng, bình tĩnh nên chuyên gia về voi của chúng tôi tại địa bàn dự án đánh giá rằng cả hai có thể trở thành bạn thân thiết.